Da li žene koje su rađale decu od 1983. do 1992. godine, a nisu radile mogu da ostvare staž i kako? Ovo je jedno od pitanje koje je žena iz Bačke Topole uputila nedavno penzijskom fondu, jer je čula da može da ostvari pravo na staž po osnovu rođenja dece iako u tom periodu nije bila zaposlena.
– Ćerke su mi rođene 1985. i 1990. godine. Da li je informacija koju sam čula tačna i ako jeste, kako staž mogu da upišem – pita ona.
U Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje Fond PIO za „Politiku” odgovaraju da se svim ženama koje su se porađale od 1. jula 1983. do 31. maja 1992. godine, a nisu bile zaposlene, računa u staž osiguranja vreme trudnoće i porođaja u trajanju koje se po propisima o radnim odnosima priznaje kao porodiljsko odsustvo. Zahtev za priznavanje u staž van radnog odnosa za vreme trudnoće i porođaja može da se podnese u svakom trenutku nadležnoj filijali Fonda prema mestu stanovanja. Zahtev može da se podnese i elektronski preko servisa e-šalter na sajtu Fonda PIO.
– Dužina vremena provedenog na porodiljskom odsustvu tada nezaposlenih žena, koje se priznaje u staž osiguranja, zavisi od zakonskih propisa koji su se primenjivali u periodu od 1. jula 1983. do 31. maja 1992. godine i može iznositi 210 dana ili sedam meseci staža osiguranja (u periodu od 1. jula 1983. do 24. marta 1984. godine); 270 dana ili devet meseci staža osiguranja (u periodu od 25. marta 1984. do 31. decembra 1991) ili 12 meseci za prvu i drugu trudnoću i porođaj, 24 meseca za treću trudnoću i porođaj, a za četvrtu trudnoću i porođaj i svaku narednu devet meseci staža osiguranja, ističu u penzijskom fondu i dodaju da nije od značaja da li je žena rodila jedno ili više dece u navedenom periodu, odnosno ima pravo na staž za svako dete, kažu u PIO fondu.
Upitni da li se u staž računa i trudničko ili samo porodiljsko bolovanje ako je žena bila na održavanju trudnoće, u PIO kažu da se u staž osiguranja računa i vreme koje je žena provela i na trudničkom bolovanju, koje obavezno otpočinje 28 dana pre porođaja (ne pre toga, odnosno za vreme održavanja trudnoće).
Upitani zašto se to odnosi samo na decu rođenu u ovom periodu i da li to važi i za žene koje su na selu rađale u tom periodu, a nisu bile zaposlene, u fondu odgovaraju – zato što to propisuju samo tada važeći propisi – za taj navedeni period. I odnosi se na sve osiguranike – žene prema propisanim uslovima.
Na pitanje da li je ovo isto ili različito od propisa koji nalaže da se ženama od 2032. računa staž ako su rodile jedno, dvoje ili troje, dece ali s tim stažom ne mogu ranije u penziju, u penzijskom fondu kažu da staž po osnovu rođenja trećeg deteta, po sadašnjim propisima, predstavlja poseban staž i nije isto što i staž osiguranja jer nije proveden na radu i nisu plaćeni doprinosi za to vreme. Zbog toga se ovaj period ne sabira sa ostalim stažom prilikom procene ispunjenosti uslova za ostvarivanje prava na penziju ali ulazi u ukupan penzijski staž prilikom obračuna visine penzije i na taj način utiče na povećanje iznosa penzije.
Ostvarivanje posebnog staža po osnovu rođenja jednog, odnosno dva deteta, primenjivaće se od 1. januara 2032. godine.
