Još od 2011. godine i postavljanja ćiriličnog internet domena (RNIDS), koje služi kao tipografsko pismo srpske ćirilice na internetu, Srbija je jedna od zemalja pored Rusije, Ukrajine, Kazahstana, Mongolije, koja je pokrenula ovaj sistem, kao vid čuvanja svog pisma.
SRB je jedini domen na svetu koji omogućava da se adrese sajtova pišu onako kako se izgovaraju. Internet pretrage uglavnom su zasnovane na geolociranju pa se tako sajtovima sa ovom oznakom daje veća prednost. Takođe, gradonačelnik Beograda Aleksandar Šapić je početkom oktobra zatražio da svi natpisi na stanicama BAS-a budu na ćirilici i na engleskom jeziku. Projekat očuvanja ćirilice podržalo je i Ministarstvo kulture, gde je na tradicionalnom Vukovom saboru u Loznici ministar Nikola Selaković najavio niz koraka, od kojih su neki već na snazi. Kako nezvanično saznajemo, od januara ove godine na konkursu za otkup književnih dela koje sprovodi ovo ministarstvo za potrebe javnih biblioteka, država otkupljuje isključivo ćirilička izdanja naših izdavača.
Primetno je i da s početkom rata u Ukrajini koji je doveo do dolaska Rusa u Beograd sve više lokala nosi naziv na ćirilici. Ruski lokali ili firme koji su otvoreni u gradu bez sumnje su privukli pažnju i vlasnika naših lokala da urade upravo to isto. Da li je to samo trend ili stremljenje ka očuvanju srpskog pisma?
– „Starbaks” je najupečatljiviji lokal čije je ime napisano ćirilicom na čak dve lokacije u gradu. Takođe, neke strane firme preuzele ovaj marketinški trik – rekao je za „Politiku” Aleksandar Milanović, predsednik Saveta za srpski jezik, osnovanog prošle godine u martu na predlog Ministarstva kulture. Savet ima ulogu da daje preporuke, predloge i stručna mišljenja u cilju unapređenja stanja u oblasti srpskog jezika u javnom životu.
U prilog buđenju svesti za očuvanje ćirilice kao matičnog srpskog pisma govori i odluka gradske vlasti iz 2018. godine kojom se predviđa da svi zakupci koji budu koristili gradski poslovni prostor imaju određene olakšice ukoliko naziv njihove firme bude napisan ćirilicom. Do 2021. godine tu pogodnost iskoristilo je 2.200 preduzeća. A jedna od najvećih akcija je prebacivanje latiničkog naziva Doma omladine na ćirilicu. Beograd je u međuvremenu ukinuo tu odluku.
S druge strane, u Bajinoj Bašti je još 2019. doneta Deklaracija o zaštiti i negovanju ćirilice. A ova opština organizuje i tradicionalnu manifestaciju „Ćirilična baština” posvećenu očuvanju i negovanju ćiriličkog pisma. Pored toga, u planu je uskoro i otvaranje muzeja ćirilice.
– U Bajinoj Bašti postoji veći broj lokala čija su imena napisana ćirilicom, ali i dalje to nije na prestižnom nivou. Većina ljudi generalno i bez nekog stava stavlja nazive na latinici – izjavio je za „Politiku” Siniša Spasojević, organizator manifestacije „Ćirilična baština”.
Prema podacima Agencije za privredne registre, u našoj zemlji postoji oko 979 aktivnih privrednih društava i oko 30.130 preduzetnika koji su svoje poslovno ime registrovali na ćirilici. Ovi podaci nisu stopostotno pouzdani jer se naziv negde može sastojati od svega nekoliko karaktera, a neka slova se pišu isto i na ćirilici i na latinici, tako da broj, kako je objašnjeno, može biti i veći.
