Već su u Ivanjici pri kraju pripreme za predstojeću „Nušićijadu 2023” (održava se od 25. do 27. avgusta uz geslo „Ko čita ne skita”), koja obiluje sadržajima: pozorišnim predstavama, promocijama knjiga, koncertima poznatih, izložbama, satirom, paradama, dešavanjima u starovaroškom i nušićevskom duhu…
U tom programu pažnju ljubitelja „sedme umetnosti” privući će „Ivanjičke filmske priče”, zbornik o filmovima snimljenim u ovoj varoši, koji promovišu prvog dana „Nušićijade”. Izdavač je ivanjička biblioteka „Svetislav Vulović” (uz finansijsku podršku opštine Ivanjica), a autori Emilijan Protić, Aleksandar Erdeljanović, Zoran Žeravčić i Zoran Jeremić. Knjiga je nastala uz pomoć Jugoslovenske kinoteke i RTS-a, koji su za nju iz svojih fondova obezbedili deo materijala.
Da je ivanjička varoš pogodno mesto za filmske kadrove, šira javnost je znala odavno, još sedamdesetih kad je na njenim ulicama snimana kultna TV serija i film „Više od igre”. Ali bilo je filmskih snimanja u ovom kraju i dve decenije ranije, o čemu pišu „Ivanjičke filmske priče”.
Najpre je ovde, u malom provincijskom mestu kakvo je Nušić opisao, crno-beli film „Sumnjivo lice” (prikazan 1954. godine) snimila Soja Jovanović. Tada je Ivanjica imala oko 2.000 žitelja, koji su prilikom snimanja „Sumnjivog lica” u varoši mogli da sretnu poznate glumce Ljubu Tadića, Radeta Markovića, Batu Paskaljevića, Ljiljanu Krstić i druge. U Ivanjici, kako se tada govorilo, završena su „spoljna snimanja”, a ostatak filma u Filmskom gradu u Košutnjaku.
Sledeći sniman u ovom kraju bio je ratni film „Čovek iz hrastove šume”, sa Mijom Aleksićem u glavnoj ulozi, premijerno prikazan 1964. To je prva filmska režija poznatog slikara Miće Popovića. On je za mesto snimanja izabrao planinu Mučanj, ivanjičko selo Katiće.
Nakon tri godine ponovo su filmadžije pod Mučnjem: tada je snimljen „Praznik”, takođe ratni film (ali bez partizana), u režiji (debitantskoj) Đorđa Kadijevića. Sa Jovanom Janićijevićem i Batom Živojinovićem u glavnim ulogama. Scenaristi su ovom filmu dali ime „Božić”, ali se u distribuciji pojavio pod imenom „Praznik”. Nema sumnje, piše u knjizi, da su ovome kumovali cenzori kojima je prihvatljivije bilo ne vezivati naslov filma za veliki hrišćanski praznik.
U ivanjički kraj stigla je sedamdesetih i ekipa čuvene „Užičke republike”, filma u režiji Žike Mitrovića (premijera bila 1974). I to u Katiće ispod Mučnja, očito vrlo privlačno selo filmadžijama. Istina, veći deo „Užičke republike” snimljen je u užičkom kraju, s tim što su ovdašnji predeli korišćeni za prve kadrove i masovne scene.
Usledilo je u leto 1975. snimanje popularne TV serije (devet epizoda) i filma „Više od igre”, u režiji Zdravka Šotre. I to u centru Ivanjice, na korzou, u parkovima, na vodopadu… Kao zanimljive hronike jedne nevelike srpske varoši. U plejadi sjajnih uloga, „Više od igre” su obeležili Petar Božović, Pavle Vujisić, Đuza Stojiljković, Voja Brajović, Slobodan Aligrudić i drugi. A u knjizi su zapisane i dogodovštine sa snimanja kojima su tadašnji Ivanjičani rado prisustvovali.
Sledi „Sok od šljiva” Branka Baletića, vizionarski filmski iskorak o licu i naličju šou-biznisa, snimljen u Ivanjici početkom osamdesetih. „Obilazili smo terene po Srbiji, bili na Zlatiboru i Kopaoniku, ali je Ivanjica kao mesto odigravanja filma prevagnula. Naišli smo na odličan prijem i odlučili da se film odigrava na ivanjičkom trgu i pristupnim putevima”, obrazložio je Baletić.
Onda je 1998. u okolini ove varoši snimljen film „Točkovi”, u režiji Đorđa Milosavljevića koji je napisao: „Lepote koje okružuju Ivanjicu i sama Ivanjica ne vide se mnogo u ’Točkovima’. Pa ipak, Ivanjica je duboko prisutna u tom mom filmskom prvencu.”
Tako su se bezmalo pola veka ređala filmska snimanja u gradiću kraj Moravice. A knjiga „Ivanjičke filmske priče”, sa fotosima, opisima prilika i delovima scenarija filmova, dolazi kao uvid u deo istorije srpske kinematografije. Još od njenih pionirskih dana, jer je ovde i priča o Ivanjičaninu Svetozaru Botoriću, prvom našem filmskom producentu koji je finansirao snimanje prvog srpskog igranog filma „Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa” iz 1911. godine.
„Ivanjica je filmska metafora nacionalnih kalvarija: počev od ujdurmi Nušićevog sreskog kapetana Jerotija Pantića, preko ratnog meteža i ideoloških raskola, veselog propadanja poznog jugoslovenskog socijalizma, sve do njene najvažnije uloge kojom je osvojila srca miliona TV gledalaca kada je igrala varoš Gradinu, sresko mesto još iz obrenovićevskih dana”, zapisano je u uvodu knjige „Ivanjičke filmske priče”.
