Prema podacima Republičkog hidrometeorološkog zavoda Srbije (RHMZ), oktobar 2023. godine bio je drugi najtopliji od kad se vrše merenja, a jedino je oktobar iz 1966. godine bio topliji.
U mesečnom izveštaju RHMZ pokazuje da je oktobar bio izrazito topao na svim mernim stanicama u zemlji. Mereći ovogodišnja odstupanja od oktobarske normale za period 1991 – 2020, toplije je bilo svuda, od 2,8 stepena celuzijusa u Požegi do čak 4.9 stepena na Crnom Vrhu.
U Beogradu je srednja temperatura u oktobru bila 17,6 stepeni u odnosu na normalu od 13,3 stepena – drugim rečima, toplije za više od četiri stepena.
U 11 mesta oboreni rekordi
Na čak 11 lokacija ovo je bio najtopliji oktobar od kada se vrše merenja: u Novom Sadu, Zrenjaninu, Banatskom Karlovcu, Loznici, Valjevu, Kraljevu, Dimitrovgradu, a rekordno topao mesec zabeležen je i na planinskim stanicama u Sjenici i na Kopaoniku, Zlatiboru i Crnom Vrhu. Na još 11 lokacija u Srbiji, uključujući i Beograd, ovo je bio drugi najtopliji oktobar.
U Loznici je bio oboren dosadašnji rekord za ovaj mesec – od ukupno 31 oktobarskih dana, njih čak 19 je bilo „letnjih“, piše meteorolog Miloš Milić za sajt Kima 101.
Kao što smo i sami mogli da primetimo sredinom meseca, oktobar 2023. doneo je i neobično veliki broj tzv. letnjih dana, što su dani kada maksimalna dnevna temperatura pređe 25 stepeni. U Loznici je bio oboren dosadašnji rekord za ovaj mesec – od ukupno 31 oktobarskih dana, njih čak 19 je bilo „letnjih“.
Bilo je čak i tropskih dana, kada temperatura u toku dana pređe granicu od 30 stepeni. Jedan tropski dan bio je zabeležen u nizu gradova, uključujući Beograd, Niš, Leskovac, Valjevo… Posebno je petak, 20. oktobar, bio rekordan u istoriji merenja u gotovo celoj zemlji. Tada je u Valjevu bilo izmereno čak 32,4, a u Beogradu 30,2 stepena.
Podsetimo da ovaj vrlo topao oktobar dolazi nakon septembra koji je bio među najtoplijima u Srbiji. Novi Sad, Loznica i Zrenjanin su imali vrlo retku situaciju da dva uzastupna meseca – septembar i oktobar 2023, budu rekordno topla. Na Paliću, u Kikindi, Somboru, Banatskom Karlovcu i Ćupriji septembar i oktobar su bili među dva najtoplija, dok je u Beogradu je septembar bio treći najtopliji, a oktobar drugi najtopliji od 1887. godine.
Rekordi padaju i po svetu
Usled klimatskih promena i El Ninja, ove godine zabeležen je niz rekordnih meseci širom sveta. U južnoj polovini Evrope, pored naše, ima još zemalja u kojima je oktobar 2023. godine bio rekordno topao ili jedan od najtoplijih od kad se vrše merenja.
Tako je npr. u Austriji prvi put zabeleženo da su dva uzastupna meseca – septembar i oktobar 2023. bila rekordno topla. U prvoj dekadi oktobra u Španiji, Francuskoj, Sloveniji, Austriji i Poljskoj izmerene su rekordno visoke temperature za oktobar, koje su bile u domenu letnjih vrednosti – u Španiji čak 38, u Francuskoj 36 stepeni. Podsetimo da je septembar 2023. bio rekordno topao u Evropi.
Kako su septembar i oktobar 2023. godine bili znatno topliji od normale u Srbiji, jesen 2023. je na putu da bude jedna od najtoplijih od kad se vrše merenja, a najtoplija jesen je bila nedavno, 2019. godine, dok su jeseni 2012, 2018. i 2022. godine takođe bile među 10 najtoplijih.
Nakon juna, jula, avgusta i septembra, i oktobar 2023. godine će prema preliminarnim podacima biti rekordno topao na globalnom nivou. Uz seriju meseci koji su znatno topliji od normale, 2023. godina bi prema trenutnim projekcijama mogla biti rekordno topla na globalnom nivou.
